Świadomość, na czym polega dziedziczenie długów, pomoże nam zaoszczędzić wielu stresów po śmierci krewnego. Warto wiedzieć, na kogo spada odpowiedzialność za długi spadkowe, choć prawo stoi po stronie spadkobierców i nie dopuszcza do otrzymania pasywów bez ich zgody. Ilu Polaków jest obecnie zadłużonych, jak radzą sobie z § zniesienie współwłasności ziemi rolnej po 1 maja 2016 (odpowiedzi: 5) Witam Serdecznie Potrzebuję pomocy i porady w związku z moją sytuacją prawną. Jestem jedną z 6 współwłaścicieli (udział %) ziemi rolnej o Dziedziczenie gospodarstw rolnych od 14 lutego 2011 r. Po 14 lutym 2001 r. dziedziczenie gospodarstw i wkładów gruntowych w spółdzielni odbywa się na zasadach ogólnych, bez stosowania przepisów wynikających z tytułu X. Spadkobiercy nie muszą już spełniać wcześniej wskazanych wymagań przy dziedziczeniu gospodarstw rolnych. Joanna Majkowska. Aby swobodnie dysponować odziedziczonym majątkiem, spadkobiercy muszą przeprowadzić dział spadku. Dzięki temu na własność przypadną im konkretne składniki majątku lub odpowiednia kwota pieniężna. Czasami jednak sam dział spadku nie wystarczy i dodatkowo konieczne jest jeszcze zniesienie współwłasności. W druk należy więc wpisać 1/3 z 12 50 zł – tyle każde z Państwa dziedziczy. Jeśli auto było nabyte przed zawarciem małżeństwa albo przy rozdzielności majątkowej i nie stanowi majątku wspólnego, wówczas masa spadkowa po mężu jest warta 25 000 zł i w taką wartość należy wpisać do druku. Każde z Państwa odziedziczył Przy przeprowadzaniu takiej procedury, jak dziedziczenie działki, prawo gruntów przewiduje dwa sposoby - według prawa i woli. Ale sam proces może wiązać się z niektórymi problemami, które czasami są trudne do naprawienia: Sąd ma prawo uznać odbiorcę za niegodnego. Co więcej, nie będzie już mógł legalnie uzyskać własności ziemi. . Przygotowany przez PiS projekt nowelizacji ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego zamiast polepszyć sytuację polskiego rolnika zatrzyma rozwój rolnictwa. Planowane zmiany doprowadzą do spadku cen ziemi rolnej, narażając rolników na masowy wykup ich gruntów przez państwową Agencję Nieruchomości Rolnych (ANR). Mając na uwadze, że 1 maja 2016 r. kończy się dwunastoletni okres ochronny na zakup polskiej ziemi przez cudzoziemców, zarówno poprzednia ekipa rządząca, jak i pozostający aktualnie przy władzy PiS przygotowały swoje projekty ustaw, które miałyby zabezpieczyć ziemię rolną przed jej masowym wykupem przez cudzoziemców. Uchwalona 5 sierpnia 2015 r. przez Sejm poprzedniej kadencji nowelizacja ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego (dalej: nowa miała wejść w życie 1 stycznia 2016 r. Termin ten został jednak przesunięty do 1 maja 2016 r. i na razie to jedyna słuszna decyzja nowego parlamentu. W tym czasie rząd chce uchwalić swój nowy projekt zmian do ustawy, który zresztą jest już gotowy. Projekt ustawy o wstrzymaniu sprzedaży nieruchomości Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa oraz o zmianie niektórych ustaw wprowadza liczne rewolucyjne wręcz zmiany do ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego. Propozycja ta w porównaniu z poprzednią wersją ustaw rolnych, autorstwa głównie PSL, jeszcze bardziej uszczelnia – a chciałoby się rzec – uniemożliwia obrót ziemią rolną. Nie dotrzyma warunków, znacjonalizują Ziemia rolna stanie się dobrem, którego nie będzie można sprzedać, a w przypadku większości Polaków – również kupić. Będzie mógł ją zasadniczo nabywać wyłącznie rolnik indywidualny (art. 2a ust. 1 nowej tj. osoba fizyczna, która ma kwalifikacje rolnicze, od co najmniej pięciu lat mieszka w danej gminie i przez ten czas osobiście prowadzi gospodarstwo. Dodatkowo wprowadzone zostało kryterium dochodowe – w celu wyeliminowania z zakupu ziemi rolnej innych osób. Rolnik indywidualny będzie musiał osiągać z prowadzenia gospodarstwa rolnego roczny dochód nie mniejszy niż 1/4 części wszystkich swoich rocznych dochodów określonych w PIT, chyba że powierzchnia gospodarstwa nie przekracza 20 ha. To jednak nie wszystkie wymogi. Nabywca musi się dodatkowo zobowiązać notarialnie, że gospodarstwo rolne będzie prowadził osobiście i to co najmniej przez kolejnych dziesięć lat, licząc od nabycia. Osobiste prowadzenie ma oznaczać zakaz zbywania i oddawania nieruchomości w dzierżawę innym podmiotom. Od razu rodzi się pytanie, czy taka regulacja nie narusza chronionego konstytucyjnie prawa własności. W drodze wyjątku będzie można uzyskać sądowe zezwolenie na zbycie lub oddanie w posiadanie nabytej nieruchomości rolnej przed upływem dziesięciu lat, z tym że przed sądem trzeba będzie wykazać wystąpienie szczególnych okoliczności, które to uzasadniają. Decyzja będzie należała wyłącznie do sądu. Jeżeli w tym okresie rolnik bez zezwolenia sądu zaprzestanie osobistego prowadzenia gospodarstwa i np. wydzierżawi nieruchomość lub wyprowadzi się z danego terenu, sąd na wniosek ANR stwierdzi nacjonalizację takiej ziemi za zapłatą przez ANR równowartości pieniężnej ustalonej według przepisów ustawy o gospodarce nieruchomościami (art. 9 ust. 3 nowej Pamiętać należy, że cena nie będzie rynkowa, skoro rynek obrotu ziemią rolną faktycznie zaniknie. Będą to zatem ceny faktycznie stosowane przez ANR. W drodze wyjątku nowe przepisy wprowadzają możliwość nabywania nieruchomości przez inne podmioty niż rolnik indywidualny (art. 2a ust. 3 nowej przewiduje, że prawo takie będzie miała osoba bliska, spadkobierca, Skarb Państwa czy też Agencja Nieruchomości Rolnych). Niestety, wyłączone zostają wszystkie inne podmioty, w tym spółki prawa handlowego i spółdzielnie. Nabycie ziemi rolnej przez podmioty niedopuszczone ustawą będzie co prawda teoretycznie możliwe, ale dopiero po uzyskaniu akceptacji takiego nabywcy decyzją administracyjną wydaną przez prezesa ANR. Prezes agencji został wyposażony w szerokie uprawnienia do wydawania decyzji. Będzie mógł wyrazić taką zgodę wyłącznie jeżeli zbywcy uda się przekonać go, że nie było możliwości nabycia nieruchomości przez podmioty dopuszczone ustawą, a proponowany nabywca daje rękojmię należytego prowadzenia działalności rolniczej, a nadto że w wyniku takiego nabycia nie dojdzie do nadmiernej koncentracji gruntów rolnych. Już na pierwszy rzut oka widać, że niedookreślone kryteria, jakimi ma się kierować prezes Agencji przy wydawaniu decyzji, mają charakter całkowicie uznaniowy. A to może rodzić ryzyko korupcji, nie wspominając o długotrwałości postępowania administracyjnego i znacznych formalnościach. Ziemia o małej wartości Jak przewidują ekonomiści, sytuacja, gdy ziemia rolna stanie się towarem, którego nie będzie można sprzedać, gdyż prawie 90 proc. polskiego społeczeństwa z góry zostanie wyłączonych z kręgu nabywców, będzie skutkować znacznym obniżeniem wartości polskiej ziemi, a tym samym obniżeniem wartości istniejących zabezpieczeń hipotecznych ustanowionych dla rolników, którzy zaciągnęli kredyty na swoją działalność. W ostatnich latach wartość polskiej ziemi rolnej miała tendencję wzrostową. Rolnicy, którzy zaciągnęli kredyty, zabezpieczając je hipotecznie na ziemi rolnej, mogą mieć poważny problem, jeżeli wartość gruntów rolnych w najbliższych latach spadnie i banki zażądają dodatkowego zabezpieczenia kredytu. Istnieje poważne ryzyko, że banki będą bardzo ostrożne, jeżeli chodzi o finansowanie sektora rolniczego, a spora część dotychczasowych kredytów może zostać wypowiedziana ze względu na brak wystarczających zabezpieczeń. Autopromocja Specjalna oferta letnia Pełen dostęp do treści "Rzeczpospolitej" za 5,90 zł/miesiąc KUP TERAZ Agencja przejmie wszystko Jeszcze większe obawy rolników powinny potęgować przepisy, które uprawniają ANR do wywłaszczania rolników i nacjonalizacji ich gospodarstw rolnych według całkowicie dowolnych kryteriów. Artykuł 4 nowej przewiduje, że jeżeli nabycie nieruchomości rolnej następuje w wyniku umowy innej niż sprzedaż lub w wyniku jednostronnej czynności prawnej (np. darowizna), lub też orzeczenia sądu, organu administracji publicznej, orzeczenia sądu wydanego na podstawie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym lub innej czynności prawnej czy też zdarzenia prawnego, np. takiego jak zasiedzenie nieruchomości rolnej, dziedziczenia oraz zapisu windykacyjnego, to ANR będzie mogła złożyć jednostronne oświadczenie o nabyciu tej nieruchomości za zapłatą równowartości pieniężnej. Nacjonalizacja ziemi rolnej przez Agencję będzie możliwa praktycznie w każdej sytuacji, gdy zmienia ona właściciela, a więc w stosunkach wiejskich najczęściej w drodze dziedziczenia. Tak więc rolnik, sporządzając przed śmiercią testament lub zapis testamentowy, nie będzie pewny, czy jego ziemia trafi w ręce spadkobiercy jako ojcowizna czy też zostanie znacjonalizowana. W taki sposób prawo własności staje się de facto jedynie prawem dożywocia. Jeżeli wartość ziemi nie będzie wynikać wprost z treści czynności prawnej czy też orzeczenia sądu, zostanie ustalona przy zastosowaniu sposobów przewidzianych w ustawie o gospodarce nieruchomościami. Gdy Agencja stwierdzi, że wskazana w umowie czy też orzeczeniu sądu wartość nieruchomości rażąco odbiega od wartości rynkowej, będzie uprawniona do wystąpienia do sądu, aby ten ustalił cenę danej nieruchomości. Może to w praktyce doprowadzić do sytuacji, gdy rolnik przestanie być właścicielem nieruchomości, a oczekiwanie na zapłatę będzie się przeciągać na wiele lat z uwagi na sądowe kwestionowanie wysokości ceny przez ANR. Co gorsza, cena będzie najczęściej niska, głównie z powodu faktycznego braku obrotu ziemią rolną. Pierwokup sąsiedzki Tym, czego na szczęście nie znajdziemy w projekcie ustawy, a co wprowadzała ustawa poprzedniego rządu, jest prawo pierwokupu przewidziane dla sąsiadów rolnika. Zgodnie z nowelizacją z 5 sierpnia 2015 r. prawo pierwokupu przysługiwało nie tylko dzierżawcy, ale również, w drugiej kolejności, sąsiadowi (właścicielowi nieruchomości rolnej graniczącej ze sprzedawaną nieruchomością). Co ciekawe, jeżeli sprzedawana nieruchomość sąsiadowałaby z kilkoma gospodarstwami, sprzedający mógł wybrać, który sąsiad ma skorzystać z prawa pierwokupu. Obowiązek poinformowania o tym miał spoczywać na notariuszu. Środowisko notariuszy oprotestowało pomysł ustawodawcy głównie ze względu na trudności praktyczne w ustalaniu kręgu sąsiadów. Zważywszy, że relacje pomiędzy sąsiadami nierzadko są dalekie od poprawnych, a istnienie takiego uprawnienia mogłoby na wiele lat paraliżować obrót ziemią, dobrze się stało, że akurat te zapisy nie zostały powtórzone w nowym projekcie. Udziały i akcje w spółkach Zadziwiającą „nowością" jest przyznanie Agencji prawa pierwokupu udziałów i akcji spółek, które są właścicielami nieruchomości rolnych (nie dotyczy to tylko spółek giełdowych, których cena ma charakter rynkowy). Agencja ma zostać wyposażona w prawo do przeglądania ksiąg handlowych i dokumentów takiej spółki oraz żądania od niej informacji na temat zobowiązań nieujętych w jej księgach. Dodatkowo na spółki osobowe, które są właścicielami nieruchomości rolnych, nałożono obowiązek zawiadamiania Agencji o zmianie bądź przystąpieniu nowego wspólnika (art. 3b ust. 1 nowej ponieważ ANR będzie mogła również w tym przypadku złożyć oświadczenie o nabyciu nieruchomości za zapłatą równowartości pieniężnej. To rozwiązanie rodzi wątpliwości dotyczące naruszania swobody prowadzenia działalności gospodarczej. Nie dla byłych właścicieli Kolejną doniosłą zmianą, która ma zostać wprowadzona, jest uchylenie art. 29 ust. 1 pkt 1 ustawy o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa przyznającego prawo pierwszeństwa nabycia nieruchomości rolnej Skarbu Państwa byłemu właścicielowi zbywanej nieruchomości lub jego spadkobiercom. Odbiera się następcom prawnym jedyny przywilej ułatwiający odzyskiwanie zawłaszczonego bezprawnie przez państwo mienia, które, co warto podkreślić, na mocy dotychczas obowiązujących regulacji prawnych i tak nie gwarantowało zwykłej restytucji mienia, lecz jedynie przyznawało możliwość jego nabycia w pierwszej kolejności na warunkach ustalonych przez ANR, czym niejednokrotnie znacznie utrudniło sprzedaż nieruchomości osobom przypadkowym. Odbierając spadkobiercom prawo słusznie nabyte, projekt nie przewiduje w zamian żadnych regulacji rekompensujących wyrządzoną im szkodę i ogólnie pojętą dziejową krzywdę. Kto straci najwięcej Należy zauważyć, że projektowane zmiany uderzą nie tyle w cudzoziemców, którzy jeżeli mieli taki zamiar, to już dawno kupili ziemię w Polsce, ile przede wszystkim w naszych rolników. Po pierwsze dlatego, że projektowana ustawa nie stymuluje polskiego rolnictwa do rozwoju (np. wprowadzenie maksymalnej powierzchni gospodarstwa do 300 ha, uniemożliwienie nabywania nieruchomości rolnych nawet przez rolników z sąsiedniej gminy), a po drugie dlatego, że skutkiem wprowadzenia takich regulacji będzie znaczący spadek wartości polskiej ziemi rolnej. Z pewnością w rozwoju polskiego rolnictwa nie pomoże również wstrzymanie sprzedaży nieruchomości należących do Skarbu Państwa przez pięć lat, a takie rozwiązanie przewiduje projekt ustawy o wstrzymaniu sprzedaży nieruchomości Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa. Całokształt proponowanych zmian rodzi poważne obawy, przede wszystkim z powodu wyposażania ANR w instrumenty, które dają jej niespotykane dotąd w państwach o gospodarce rynkowej uprawnienia bez wyraźnie wskazanych kryteriów, według których ma ona działać. Powstaje pytanie, czy wprowadzenie takich zmian nie będzie stanowiło naruszenia konstytucji, zwłaszcza jej zasadniczych przepisów chroniących jednostkę przed arbitralną ingerencją państwa w jej podstawowe prawa i wolności. Na pierwszy rzut oka widać, że proponowane przepisy naruszają art. 21 ust. 1 konstytucji (przewidujący możliwość wywłaszczenia nieruchomości tylko na cel publiczny i za słusznym odszkodowaniem), art. 31 ust. 3 (zakaz ingerencji w zakres korzystania z prawa własności i prawa dziedziczenia, o ile nie jest to konieczne w demokratycznym państwie dla jego bezpieczeństwa lub porządku publicznego) w zw. z art. 32 (przewidującym równość wobec prawa wszystkich podmiotów). Przede wszystkim w sposób rażący narusza zaś istotę chronionego konstytucyjnie prawa własności i prawa dziedziczenia (art. 64 konstytucji). Projektowane regulacje naruszają też przepisy Unii Europejskiej, zwłaszcza art. 63 ust. 1 traktatu o UE przewidujący nieakceptowany w prawodawstwie wspólnotowym wymóg stałego zamieszkiwania na terenie nieruchomości rolnej przez jej nabywcę oraz wymóg zamieszkiwania powiązany z koniecznością osobistego prowadzenia gospodarstwa rolnego (wyrok TSUE z 23 września 2003 r. w sprawie Ospelt Schlossle Weissenberg, C-452/01, pkt 54). Powołane przepisy są także sprzeczne z art. 1 protokołu nr 1 do konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności proklamującym ochronę szeroko pojętego prawa własności. Autorzy są adwokatami w kancelarii Forystek & Partnerzy, specjalizują się w prawie nieruchomości Od 30 kwietnia 2016, kiedy nowe zasady mają według rządowych założeń zacząć obowiązywać, sporo zmieni się w obrocie ziemią rolną. Kto i komu będzie mógł sprzedać grunty, czego przez 5 lat ANR nie będzie zbywać? Podczas wczorajszego (23 lutego) posiedzenia Rada Ministrów przyjęto projekt ustawy o wstrzymaniu sprzedaży nieruchomości Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa oraz o zmianie niektórych ustaw. Za kluczowe cele projektowanej ustawy uznaje się "wzmocnienie ochrony ziemi rolniczej przed spekulacyjnym wykupem przez podmioty krajowe i zagraniczne (osoby fizyczne i prawne), zatrzymanie niekorzystnego trendu w strukturze agrarnej oraz poprawa sytuacji ekonomicznej polskich rolników", podaje Agencja Nieruchomości już kilkukrotnie psialiśmy, zgodnie z nowymi przepisami, podstawową formą gospodarowania państwową ziemią będzie jej dzierżawaCzego z zasobów własności rolnej skarbu państwa nie będzie można sprzedać przez 5 lat od dnia wejścia w życie ustawy? Zakaz ten nie obejmie nieruchomości przeznaczonych na cele inne niż rolne (np. parki technologiczne i przemysłowe, centra biznesowo-logistyczne, inwestycje transportowe, budownictwo mieszkaniowe, itp.), ujęte w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego lub studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy; nieruchomości położonych w granicach specjalnych stref ekonomicznych; domów, lokali mieszkalnych, budynków gospodarczych, garaży, ogródków przydomowych; nieruchomości rolnych o powierzchni do 1 ha. Kto będzie mógł kupić nieruchomości rolne?Nabywcami będą mogli być rolnicy indywidualni. Są pewne wyjątki od tej reguły. Mają dotyczyć nabywania ziemi przez osoby bliskie sprzedającemu, jednostki samorządu terytorialnego oraz Skarb Państwa. W przypadku innych podmiotów sprzedaż ziemi musi zostać potwierdzona zgodą wydaną przez prezesa ANR. Przyjęte zasady obrotu nieruchomościami nie będą dotyczyć nabywania ziemi w wyniku dziedziczenia, orzeczenia sądu lub organu egzekucyjnego. Co więcej, kupując nieruchomość, jestesmy zobowiązani do osobistego prowadzenia gospodarstwa rolnego oraz zakup łączy się zakazem zbywania i wydzierżawiania zakupionej ziemi przez 10 lat. Tylko w przypadkach losowych zgodę na sprzedaż ziemi przed upływem tego terminu będzie mógł wydać sąd, wyjaśnia ANR. Kto jest rolnikiem indywidualnym? Definicję doprecyzowano uściślając, że "warunek osobistej pracy w gospodarstwie będzie spełniony między innymi wtedy, gdy osoba podlega ubezpieczeniu społecznemu rolników w pełnym zakresie, chyba że prowadzone przez nią gospodarstwo nie przekracza 20 ha użytków rolnych".Obecnie Skarb Państwa posiada ok. 1,5 mln ha nieruchomości rolnych. W ramach pierwokupu oraz tzw. prawa nabycia ANR będzie mogła kontrolować nabycie każdej nieruchomości rolnej, a nie jak obecnie, tylko większej niż 5 ha. Uprawnienia te nie będą jej jednak przysługiwać, gdy nabywcą będzie osoba bliska będzie mogła sprzedać nieruchomości rolne, jeżeli w wyniku tej transakcji łączna powierzchnia użytków rolnych stanowiących własność nabywcy, nie przekroczy 300 ha (limit ten dotyczy również gruntów nabytych kiedykolwiek z zasobu własności rolnej skarbu państwa);z przetargów ograniczonych wyłączone będą osoby, które kiedykolwiek nabyły z zasobu, nieruchomości o powierzchni łącznej co najmniej 300 ha użytków rolnych; w przetargu nie mogą brać udziału osoby mające zobowiązania finansowe wobec Agencji, Skarbu Państwa ZUS, KRUS i jednostek samorządu terytorialnego. Wypowiedź sekretarza stanu w ministerstwie rolnictwa Zbigniewa Bablskiego z 13 lutego:Jednym z powodów wprowadzenia nowych regulacji jest fakt, że 1 maja 2016 r. przestaje obowiązywać 12-letni okres ochronny na zakup ziemi rolnej przez cudzoziemców i istnieje prawdopodobieństwo, że zainteresowanie jej nabyciem przez osoby z krajów Unii Europejskiej znacząco wzrośnie. Może to dotyczyć zwłaszcza obywateli państw unijnych, w których ceny ziemi rolnej są znacznie wyższe niż w Zadania Agencji Nieruchomości Rolnych po 1 maja 2016 r. mogą się zmienić - w większym stopniu będzie się ona zajmowała poprawą struktury gospodarstw, do czego potrzebna jest zmiana prawa - uważają uczestnicy wczorajszej konferencji dotyczącej obrotu ziemią. Od 1 maja 2016 r. zmieniają się zasady sprzedaży państwowej ziemi. Cudzoziemcy nie będą musieli ubiegać się o zezwolenie na jej zakup. Obecnie obywatel UE, który chce nabyć grunty w Polsce, musi uzyskać zgodę ministra spraw wewnętrznych, przy zaopiniowaniu wniosku przez ministra rolnictwa - przypomniał dyrektor departamentu gospodarki ziemią w ministerstwie rolnictwa Zbigniew Abramowicz. Ograniczenia w obrocie ziemią zostały wprowadzone ustawą o kształtowaniu ustroju rolnego w 2003 r. Posłowie wprowadzili takie zasady, obawiając się, że po wejściu Polski do UE, cudzoziemcy masowo będą wykupywali polskie nieruchomości rolne, ze względu na duże wówczas różnice cen między gruntami w Polsce i w Unii. Abramowicz zaznaczył, że cudzoziemcy nadal jednak będą musieli spełniać warunki przystąpienia do przetargów, czyli muszą być zameldowani przez 5 lat w danej gminie, muszą osobiście prowadzić gospodarstwo rolne i posiadać odpowiednie wykształcenie rolnicze. Prezes ANR Leszek Świętochowski poinformował, że obecnie najważniejszym zadaniem Agencji jest sprzedaż państwowej ziemi, aby jak najwięcej gruntów trafiło do polskich rolników. Ziemia, która nie znajdzie właściciela, będzie wydzierżawiona - dodał. W jego ocenie, nie ma jednak zagrożenia, że po 1 maja 2016 r. obywatele innych krajów będą masowo kupowali ziemię w Polsce. Zaznaczył, że według oficjalnych danych, obywatele UE kupili dotychczas w Polsce tylko 2 tys. ha ziemi, a 100 tys. ha jest wydzierżawione przez spółki z mniejszościowym kapitałem zachodnim. Świętochowski uważa, że w kolejnych latach rola Agencji nie zmniejszy się, ale mogą się zmienić jej zadania. - Potrzebna jest wyspecjalizowana jednostka regulująca obrót nieruchomościami w Polsce, gdyż produkcja rolna musi zapewnić bezpieczeństwo żywnościowe kraju - podkreślił prezes. Dodał, że jego zdaniem, Agencja może się włączyć w przyszłości w obrót ziemią na komercyjnym rynku, tak jak to jest we Francji. Może np. korzystać z pierwszeństwa nabycia, czyli odkupić ziemię w przypadkach, gdy się nią spekuluje lub też przechodzi ona w ręce osoby nie będącej rolnikiem. W opinii prof. Beaty Jeżyńskiej z Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, obecne prawo w Polsce nie reguluje do końca obrotu ziemią, potrzebna jest większa spójność w przepisach. Powinna być ustalona jedna definicja gospodarstwa rolnego oraz rolnika, a także rozbudowanie kryteriów dotyczących kwalifikacji rolniczych. Brakuje także kontroli nad podziałem gospodarstw (np. w przypadku dziedziczenia), co prowadzi do ich rozdrobnienia - wyliczała ekspertka. Zdaniem przewodniczącego senackiej komisji rolnictwa Jerzego Chróścikowskiego, ANR czekają nowe zadania, potrzeba zatem zmiany ustawy o gospodarowaniu nieruchomościami Skarbu Państwa i dostosowania jej do nowych warunków. Dotychczas była ona już nowelizowana 60 razy i za każdym razem tylko fragmentarycznie - zauważył senator. Jak mówił Chróścikowski, "teraz jest okazja, by podjąć pracę i zastanowić się, co dalej z obrotem ziemią". Dodał, że można się wzorować na rozwiązaniach innych krajów europejskich, np. Niemiec czy Francji. Jego zdaniem ANR mogłaby działać na wzór francuskiej instytucji SAFER, która pomaga w łączeniu małych gospodarstw. W 1960 r. we Francji było 2 mln gospodarstw i 4 mln rolników. Średnie gospodarstwo rolne miało 14 hektarów. W 2010 r. było już tylko 507 tys. gospodarstw, w których pracowało 770 tys. rolników. Średnia wielkość gospodarstwa wzrosła do 79 hektarów. - Skoro uwolniony zostanie obrót ziemią, to do ustawy trzeba wpisać takie rozwiązania, które pozwolą na kontrolowanie zmian struktury gospodarstw i dadzą wskazówki, jak kierować obrotem ziemią, by następowało scalanie gruntów - powiedział Chróścikowski. Konferencję zorganizowała senacka komisja rolnictwa. 1 maja 2016 r. weszła w życie ustawa o kształtowaniu ustroju rolnego. Najważniejszą zmianą jest zezwolenie na sprzedaż nieruchomości rolnej wyłącznie rolnikom. Termin wprowadzenia ustawy był pierwotnie ustalony na 1 stycznia 2016 r. Nowa ustawa ma związek z końcem okresu ochronnego na zakup ziemi przez cudzoziemców, który upłynął 1 maja 2016 r. Autor: Andrzej T. Papliński Nowa ustawa zastąpiła ustawę z 5 sierpnia 2015 r. o kształtowaniu ustroju rolnego ( z 2015 r., poz. 1433). Zmiana ma na celu między innymi przeciwdziałanie nadmiernej koncentracji nieruchomości rolnych i zapewnienie prowadzenia działalności rolniczej w gospodarstwach rolnych przez osoby o odpowiednich kwalifikacjach. Nowa ustawa wprowadza zapis, mówiący o tym, że „Nabywcą nieruchomości rolnej może być wyłącznie rolnik indywidualny, chyba że ustawa stanowi inaczej”. Przepis ten nie dotyczy nabycia nieruchomości rolnej przez: osobę bliską zbywcy, jednostkę samorządu terytorialnego, Skarb Państwa lub działającą na jego rzecz Agencję. Przepisu nie stosuje się również, jeśli nabycie nieruchomości rolnej nastąpiło w wyniku dziedziczenia oraz zapisu windykacyjnego; na podstawie art. 151 lub art. 231 Kodeksu cywilnego lub w wyniku wydanego na podstawie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym orzeczenia sądu lub organu egzekucyjnego. Kim, w śwetle nowych przepisów, jest rolnik indywidualny? W myśl przepisów tej ustawy, rolnik indywidualny jest osobą fizyczną będącą właścicielem, użytkownikiem wieczystym, samoistnym posiadaczem lub dzierżawcą nieruchomości rolnych, których łączna powierzchnia użytków rolnych nie przekracza 300 ha, posiadającą kwalifikacje rolnicze oraz co najmniej od 5 lat zamieszkałą w gminie, na obszarze której jest położona jedna z nieruchomości rolnych wchodzących w skład gospodarstwa rolnego i prowadzącą przez ten okres osobiście to gospodarstwo. Za rolnika indywidualnego będzie uważana osoba, która posiada kwalifikacje rolnicze, jeżeli uzyskała: wykształcenie rolnicze zasadnicze zawodowe, średnie lub wyższe lub tytuł kwalifikacyjny lub tytuł zawodowy, lub tytuł zawodowy mistrza w zawodzie przydatnym do prowadzenia działalności rolniczej i posiada co najmniej 3-letni staż pracy w rolnictwie, lub wykształcenie wyższe inne niż rolnicze i posiada co najmniej 3-letni staż pracy w rolnictwie albo wykształcenie wyższe inne niż rolnicze i ukończone studia podyplomowe w zakresie związanym z rolnictwem, albo wykształcenie średnie inne niż rolnicze i posiada co najmniej 3-letni staż pracy w rolnictwie, lub wykształcenie podstawowe, gimnazjalne lub zasadnicze zawodowe inne niż rolnicze i posiada co najmniej 5-letni staż pracy w rolnictwie. Dowodem potwierdzającym osobiste prowadzenie gospodarstwa rolnego będzie pisemne oświadczenie prowadzącego to gospodarstwo. Dowodem potwierdzającym zamieszkanie jest zaświadczenie o zamieszkaniu wydane przez organ właściwy w sprawach ewidencji ludności. Dowodem potwierdzającym powierzchnię posiadanych użytków rolnych są pisemne oświadczenia nabywcy i zbywcy nieruchomości rolnej zawierające informacje dotyczące numeru działki ewidencyjnej, jej położenia i powierzchni oraz klasy i rodzaju użytków rolnych, a także numeru księgi wieczystej albo zbioru dokumentów, o ile są prowadzone. Przedmiotem umowy przenoszącej własność nieruchomości rolnej albo jej części może być wyłącznie nieruchomość rolna wpisana do ewidencji gruntów i budynków. W przypadku sprzedaży nieruchomości rolnej przez osobę fizyczną lub osobę prawną inną niż Agencja Nieruchomości Rolnych, prawo pierwokupu będzie przysługiwało z mocy ustawy jej dzierżawcy, jeżeli łącznie spełnione będą następujące warunki: umowa dzierżawy została zawarta w formie pisemnej, w tym w formie aktu notarialnego, oraz była wykonywana co najmniej 3 lata, licząc od dnia przekazania umowy do dyrektora oddziału; nabywana nieruchomość wchodzi w skład gospodarstwa rodzinnego dzierżawcy lub jest dzierżawiona przez spółdzielnię produkcji rolnej. Wykonywanie prawa pierwokupu W razie braku uprawnionego do pierwokupu, to prawo przysługuje z mocy ustawy rolnikowi indywidualnemu będącemu właścicielem nieruchomości rolnej graniczącej ze sprzedawaną nieruchomością, a jeżeli ten warunek spełnia więcej niż jeden właściciel prawo pierwokupu w pierwszej kolejności może wykonać ten, którego wskaże sprzedający nieruchomość rolną. W razie braku uprawnionych do pierwokupu albo niewykonania przez nich tego prawa, prawo pierwokupu przysługuje z mocy ustawy Agencji Nieruchomości Rolnych działającej na rzecz Skarbu Państwa, gdy przedmiotem sprzedaży jest nieruchomość rolna o powierzchni nie mniejszej niż 1 ha. Jeżeli cena sprzedawanej nieruchomości będzie w sposób rażący odbiegała od jej wartości rynkowej, wykonujący prawo pierwokupu może, w terminie 14 dni od dnia złożenia oświadczenia o wykonaniu prawa pierwokupu, wystąpić do sądu o ustalenie ceny tej nieruchomości. Jeżeli przeniesienie własności nieruchomości rolnej o powierzchni nie mniejszej niż 1 ha następuje w wyniku zawarcia umowy innej niż umowa sprzedaży, Agencja Nieruchomości Rolnych będzie mogła złożyć oświadczenie o nabyciu tej nieruchomości za zapłatą równowartości pieniężnej. Umowa dzierżawy nieruchomości rolnej Umowę dzierżawy nieruchomości rolnej albo jej części zawierana będzie w formie pisemnej pod rygorem jej nieważności. Umowę dzierżawy nieruchomości rolnej albo jej części na okres ponad 5 lat zawierana będzie w formie aktu notarialnego. Umowa dzierżawy zawiera przede wszystkim opis przedmiotu dzierżawy, określający co najmniej jego obszar, stan w jakim się znajduje, klasę gruntów, oraz stan istniejących zabudowań i innych urządzeń, jeżeli stanowią one przedmiot umowy dzierżawy. Załącznikami do umowy, w wyniku której następuje przeniesienie własności nieruchomości rolnej będą: dowody potwierdzające osobiste prowadzenie gospodarstwa rolnego, zamieszkanie, powierzchnię posiadanych użytków rolnych, posiadanie kwalifikacji rolniczych oraz stwierdzające, że dopuszczalny jest podział gospodarstwa rolnego, stanowią załączniki do umowy, w wyniku której następuje przeniesienie własności nieruchomości rolnej. Nieważna jest czynność prawna, której przedmiotem jest przeniesienie własności nieruchomości rolnej albo jej części, jeżeli: nie będzie miała ona zapewnionego dostępu do drogi publicznej lub została dokonana: bez zawiadomienia uprawnionego do prawa pierwokupu, bez zawiadomienia Agencji, bez wymaganych oświadczeń, zaświadczeń, decyzji bądź innych wymaganych dokumentów, w oparciu o nieprawdziwe oświadczenie, w oparciu o fałszywe bądź potwierdzające nieprawdę dokumenty. Agencja Nieruchomości Rolnych będzie mogła wystąpić z pozwem o stwierdzenie nieważności czynności prawnej, oprócz osób mających w tym interes prawny. Zgodnie z założeniami omawiana ustawa miała wejść w życie 1 stycznia 2016 r. Sejm nowej kadencji przegłosował 16 grudnia 2015 r. zmianę wejścia w życie ustawy na dzień 1 maja 2016 r. Omawiana ustawa o kształtowaniu ustroju rolnego ma związek z tym, że 1 maja 2016 r. upłynął okres ochronny na zakup polskiej zmieni przez cudzoziemców, czyli będą mogli ją kupić bez zezwolenia ministra spraw wewnętrznych i administracji. Strona główna → Artykuły → „O nowej ustawie o kształtowaniu ustroju rolnego” z dnia 05 sierpnia 2015r. która wchodzi w życie z dniem r. Artykuły 22 Autor: Cezary Pstrak, GiżyckoNo i stało się ! Politycy pod presją zbliżających się wyborów parlamentarnych dokonali modyfikacji obowiązującej ustawy „o kształtowaniu ustroju rolnego” w taki sposób, że skomplikowali nabywanie oraz zbywanie ziemi rolnej nie tylko dla cudzoziemców, „mieszczuchów” ale też i zwykłych rolników. Ustawa i nowe jej zapisy dotyczą wszystkich nieruchomości rolnych w rozumieniu Kodeksu cywilnego z wyłączeniem nieruchomości przeznaczonych w planach zagospodarowania przestrzennego na cele inne niż rolne. Po latach stabilizacji w obrocie gruntami rolnymi cofnęliśmy się do okresu PRL-u. Politycy „zafundowali” nam sito pierwokupów, ograniczenie podziałów, możliwość ustalania ceny w drodze sądowej, ograniczenie nabywania nieruchomości będących własnością ANR, i wiele innych niewiadomych … Być może wprowadzili wiele niekonstytucyjnych zapisów, ale na chwilę obecną nikt (w tym prezydent) nie wniósł skargi konstytucyjnej do Trybunału. Według źródeł sejmowych celem nowelizacji ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego było przeciwdziałanie wykupowi polskiej ziemi przez cudzoziemców i spekulacji nią. Po 1 maja 2016 r., zgodnie z europejskim prawem, cudzoziemcy będą mogli bowiem nabyć polską ziemię bez konieczności ubiegania się o zezwolenie na jej zakup - kończy się bowiem stosowny okres przejściowy, wynegocjowany przy wchodzeniu Polski do Unii Europejskiej. Ponadto ustawa miała na celu ograniczenie tworzenia gospodarstw wielkoobszarowych także polskim rolnikom. W celu przeciwdziałania nadmiernej koncentracji ziemi ustawa określa maksymalną powierzchnię rodzinnego gospodarstwa rolnego. Nabywana nieruchomość wraz z gruntami dzierżawionymi lub z innych tytułów posiadanymi przez nabywcę, tak jak dotychczas, nie będzie mogła być większa niż 300 ha. Ustawa wprowadza uznaniowość podziałów „gospodarstw rolnych”. Nowe przepisy mają na celu przeciwdziałanie rozdrabnianiu gospodarstw rolnych. Możliwość sprzedaży, zamiany czy darowizny nieruchomości rolnej byłaby ograniczona, a ewentualną zgodę na podział gospodarstwa rolnego wydaje dyrektor oddziału terenowego oddziału Agencji Nieruchomości Rolnych. Zatem musimy zdawać sobie sprawę, że chcąc sprzedać na wolnym rynku hektar ziemi rolnej możemy mieć wielki problem, a w przypadku gdy Dyrektor ANR nie wyda zgody na podział gospodarstwa rolnego, to w zasadzie zabroni nam zbyć naszą własność. Chyba że sprzedamy sąsiadowi rolnikowi. Ale czy ten zapłaci cenę rynkową? Wątpliwe. Nowe zapisy min. zmienianą ustawowe prawo pierwokupu dla ANR z dotychczasowej powierzchni powyżej 5 ha na niższą tj. od 1 ha. Ustawa wprowadza min. pierwokup dla sąsiada – rolnika ( art. 9 ust. 2 - prawo to dotyczy każdego kawałka gruntu rolnego, bez względu na jego powierzchnię), wymóg formy aktu dla umów dzierżawy nieruchomości rolnych zawieranych na okres powyżej 5 lat ( obowiązek przekazywania umów dzierżawy dyrektorowi oddziału ANR ( itp. Ponadto nabywanie nieruchomości od Skarbu Państwa w świetle tej ustawy także staje się bardziej utrudnione ze względu na wprowadzenie zmian w ustawie o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa ograniczający dostęp do ziemi tylko dla uprzywilejowanych grup rolników. Ponadto pojawił się instrument dostępny dla wszystkich którym przysługuje pierwokup, a więc i dla dzierżawcy i sąsiada – rolnika a także ANR, tj. żądania sądowego ustalania ceny. Podsumowując, ustawa nie zabrania nabywania ziemi przez spółki, osoby fizyczne bez kwalifikacji rolniczych, cudzoziemców i fundusze inwestycyjne, w myśl tej ustawy wprowadzono dodatkowe utrudnienia w celu niedopuszczenia do nabycia ziemi przez te podmioty. W zależności od tego jak będzie wykonywane prawo pierwokupu przez uprawnionych, oraz jak Agencja Nieruchomości Rolnych będzie decydowała w sprawach podziału „gospodarstw rolnych” oraz jakie zostaną wydane rozporządzenia w tej kwestii, w taki też sposób będą kształtowały się faktyczne ograniczenia w obrocie ziemią rolną. Może się zatem zdarzyć, że mając dziś ziemię nie sprzeda się jej na wolnym rynku, a tylko dla sąsiada – rolnika, który na dodatek będzie ustalał cenę w drodze sądowej. Nowelizacja utrudni zbywalność gruntów także rolnikom. On także chcąc sprzedać, nie będzie mógł zrobić tego względem osoby czy podmiotu, który da najlepszą cenę. Tak samo pierwokup będzie miał jego sąsiad rolnik, zaś w przypadku gdy dyrektor ANR odmówi zgody, bo stwierdzi, że taki rolnik sprzedając, pomniejsza swoje gospodarstwo rolne, może wręcz poskutkować to niemożnością zbycia. Jaką teraz przybrać strategię? Kupować, rozdzielać swoje grunty, może sprzedawać? Na to zagadnienie odpowiedzą Państwu specjaliści Polskiego Konsorcjum Nieruchomości, którzy śledzą zmieniające się ustawodawstwo, dokonują analiz, oraz przygotowują rozwiązania pozwalające podjąć najlepsze decyzję dla Państwa majątku. Cezary Pstrak Partner Zarządzający PKN prawnik, specjalista rynku nieruchomości

dziedziczenie ziemi po 1 maja 2016